Pelvik enfeksiyon, kadının yukarı genital organlarında mikrobiyolojik faktörler sebebiyle meydana gelen bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyonlar genellikle cinsel ilişki sebebiyle bulaşan bakterilerle geçer. Ancak doğum sırasında, kürtaj işlemlerinde ya da ameliyat kaynaklı olarak da ortaya çıkabilmektedir.
Pelvik enfeksiyonların cinsel yolla bulaşan bakterilerle oluşan alt grubuna PID (“pi ay di” =Pelvic Inflammatory Disease) adı verilir. Pelvik enfeksiyonlar en yaygın olarak cinsel ilişki sebebiyle kapılmaktadır. Pelvik enfeksiyon oldukça ciddi ve tedavi gerektiren bir sorundur. Kadının genel sağlığı üzerinde ciddi sorunlara yol açabilir. Amerika’da özellikle en yaygın kısırlık sebebidir. Fallop tüplerinin tıkanmasına yol açan pelvik enfeksiyonlar, ülkemizde de yaygın olarak görülmektedir.
Pelvik Enfeksiyon Kimlerde Daha Sık Görülür?
- Pelvik enfeksiyon yaygın olarak cinsel yolla bulaşmaktadır. Bu sebeple de çok eşli kişilerde yaygın olarak görülür.
- Pelvik enfeksiyon öyküsü olanlar da risk grubunda yer almaktadır.
- Spiral kullanımı pelvik enfeksiyona yol açabilir.
- Sosyoekonomik seviyenin düşük olması pelvik enfeksiyon açısından risk grubuna girer.
Nasıl Oluşur?
Pelvik enfeksiyona yol açan öncelikle sebep rahim ağzında enfeksiyondur. Koşullar oluştuğunda enfeksiyon daha yukarı çıkar ve rahim iç tabakasını daha sonra ise fallop tüplerini ve daha sonra pelvis içi diğer organları etkiler. Bu aşamadan sonra ise karın iç zarını, çok daha ilerlediğinde ise tüm karın içi organları tutar. Kadınların doğal bedensel savunma sistemi doğal ve sağlıklı koşullarda rahim ağzında başlayan enfeksiyonu durdurabilmektedir. Fakat şiddeti bir enfeksiyon sonucunda ya da bağışıklık sisteminin zayıf olması durumunda, rahim ağzındaki enfeksiyon genital sistemin daha yukarılarına ilerleyerek pelvik enfeksiyon tablosunu başlatabilir. Rahim ağzında enfeksiyona yol açabilecek bakterilerin yukarı çıkmasına engel teşkil edebilecek bakteriler, genellikle yukarıya çıkamaz. Bu koruyucu kalkan, progesteron hormonu etkisinde iken oldukça güçlüdür. Adet kanamasıyla birlikte kanda progesteron seviyesi düştüğünde zayıflamaya başlar. Bundan dolayı da adet kanaması döneminde enfeksiyon daha kolay oluşur.
Adet Kanaması Devam Eden Bir Kadın Cinsel İlişkide Bulunursa Riskli midir?
Adet döneminde cinsel ilişkide bulunulabilir. Ancak mutlaka prezervatif kullanılmalıdır. Şayet kadının pelvik enfeksiyon riski varsa, cinsel ilişkiden uzak durması daha sağlıklı olacaktır.
Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda ilacın içindeki progesteron türevi madde rahim ağzı kalkanının daha fazla güçlenmesini sağlar. Bu sayede de doğum kontrol hapları ile korunana kadınlarda pelvik enfeksiyon riski düşer.
İstenmeyen gebeliklerden korunmak için spiral yöntemini tercih eden kadınlarda ise pelvik enfeksiyon riski artmaktadır.
Pelvik Enfeksiyonun Riskleri Nelerdir?
Pelvik enfeksiyona yol açan en önemli sorun, hayati riske yol açabilmesidir. Günümüzde cerrahi müdahaleler ya da doğumda steril koşulların titizlikle gerçekleştirilmesi, operasyonlardan sonra koruyucu antibiyotiklerin kullanılması sayesinde pelvik enfeksiyon riski azalır. Fakat gene de cinsel yolla bulaşan hastalıklar çeşitli durumlarda hayatı riske atabilecek durumlara yol açabilir.
Pelvik enfeksiyon, her ülkede farklı yaygınlıkta görülmektedir. Ülkemizde ciddi boyutlara ulaşmasa da oldukça yaygın görülen pelvik enfeksiyon, özellikle Amerika’da kısırlık sebepleri arasında ilk sıralardadır.
Pelvik enfeksiyonun hayati tehlikesi diğer olumsuzlukları ise:
- Fallop tüplerinde tıkanma,
- Pelvis içi organlar arasında yapışıklığa yol açması,
- Kısırlık olarak sayılabilir.
Pelvik enfeksiyonun diğer riskli ise pelviste yapışıklıklara yol açarak nedbeler oluşturması ve hastada ciddi ağrılara sebep olmasıdır. Ne kadar çok enfeksiyon geçirilmiş ise tüplerde tıkanma, yapışıklık ve ağrı riski o kadar artar. Bu ağrılar kalıcı bel ve kasık ağrılarına yol açabilir.
Pelvik enfeksiyon seyrinde tubo-ovaryan abse (tüp ve yumurtalığın beraberce oluşturduğu boşluk içinde oluşan abse) gelişebilir. Bu durumda ise sekel riski (yapışıklık, tıkanıklık ve kalıcı ağrılar) oldukça artar. Operasyon gerekebilir.
Pelvik Enfeksiyon Hangi Bakterilerle Oluşur?
Pelvik enfeksiyonun cinsel ilişki neticesinde ortaya çıkan çeşidine bel soğukluğu yani gonore denilmektedir. Bunun dışında klamidya da pelvik enfeksiyona yol açmaktadır. Bu iki faktör, enfeksiyonun başlamasına yol açar. Daha sonra farklı bakteriler de bu duruma katılabilir.
Gonere kelime anlamı olarak sperm akıntısıdır. Klamidyalar rahim iç tabakasında enfeksiyon (endometrit) yaptıklarında kasık ağrısıyla birlikte düzensiz kanama (en sık ara kanaması şeklinde) yapabilirler.
Bu iki temel faktörler dışında ise:
- mikoplazmalar,
- toksoplazma,
- tüberküloz basili,
- B grubu streptokoklar,
- spiral pelvik enfeksiyona yol açabilir.
Pelvik Enfeksiyon Nasıl Belirti Verir?
- Kasık ağrısı,
- Akıntı,
- Adetin düzensizleşmesi,
- Ateş,
- İshal,
- İdrar yaparken yanma,
- Vajina içinin ısısının artması,
- Kötü kokulu akıntı olarak sayılabilir.
Teşhis Nasıl Koyulur?
Genellikle hasta belirtiler sebebiyle kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurur. Bu belirtiler çoğunlukla; rahim ağzında ağrı, kasık bölgesinde ağrı, akıntı ve kötü kokulu akıntı olarak sayılabilir. Pelvik enfeksiyon sorununda kesin tanı için dış gebelik, apandisit ve idrar yolu enfeksiyonu gibi sebeplerin ekarte edilmesi gerekmektedir. Halen tanı koyulamıyorsa laparoskopi yapılması en sağlıklısı olacaktır.
Tedavi Nasıl Sağlanır?
Hafif belirtilerde hasta ayaktan tedavi edilmektedir. Bu sebeple de iki temel faktöre yani gonokak ve klamidya için antibiyotik verilir. Hastanın enfeksiyon sebebi cinsel hastalıklar size partner tedavisi yapılmalıdır. Bunun tam tersi durumda, enfeksiyon yeniden tekrar edecektir. Tedavi başladıktan sonra bir hafta boyunca cinsel ilişki yasaktır.
Yatarak Tedavi Gerektiren Durumlar Nelerdir?
Hastanın genel sağlık durumu bozulduğunda, ateşi yükseldiğinde, abse söz konusu olduğunda ya da ayakta tedavi başarısız oluyorsa yatarak tedavi gerekmektedir. Teşhisi koyulamadığı durumlarda ise hasta, hastane ortamında kontrol altında tutulur. Spiral varken meydana gelen enfeksiyonlar, hamilelik döneminde meydana gelen enfeksiyonların mutlaka hastane ortamında tedavi edilmesi gerekmektedir.
Tedavi Sekelleri Engelleyebilir mi?
Sekelleri engellemenin en önemli yolu sorunun erken evrede tespit edilmesini sağlamaktır. Hafif enfeksiyonlar, basit tedavilerle (ancak doğru tedavi yöntemi ile ) kolayca geçer. Bu aşamada önemli olan, antibiyotikleri düzenli olarak kullanmaktır. Şikayetler geçse dahi antibiyotik belirlenen süre boyunca kullanılmalıdır.
Şiddetli enfeksiyonlar ise uygun antibiyotiğin seçilmesi ve tedavinin belirlenen süre boyunca düzenli olarak devam ettirilmesi sekel oluşma riskini minimuma indirmektedir.
Korunmak İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Pelvik enfeksiyonlar, cinsel ilişki sonucu bulaşmaktadır. Bu hastalıklardan korunmak için, prezervatif kullanmadan cinsel ilişkide bulunmamak gerekir. Tek eşli bir hayatı benimsemek ve düzenli olarak kontrolleri yaptırmak da oldukça önemlidir.
