Gelin bakalım prensesler👸🏼 oturun yamacıma size bir masal, pardon sendrom anlatacağım. Masal olsaydı; “Prens🤴🏼 ertesi gün hava kararırken, alçak bir sesle “Rapunzel, Rapunzel! Uzat altın sarısı saçlarını !” diye seslenmiş. Sonrada kızın saçlarına tutunup bir çırpıda yukarı tırmanmış. Rapunzel önce biraz korkmuş, çünkü o güne kadar cadıdan başkası gelmemiş ziyaretine. Fakat prens onu şarkı söylerken dinlediğini, sesine aşık olduğunu anlatınca korkusu yatışmış.”gibi sizi fantazi dünyasında dolaştırırdım. Ama bu masal değil! Peki ne, hadi okuyalım.
Rapunzel Sendromu:
Zihinsel engelleri ya da bazı psikiyatrik bozuklukları olan insanlarda görülen bu sendromun asıl nedeni ‘trikofaji’ olarak adlandırılan bir davranış bozukluğu. Kendi saçını yutmak olarak tanımlayabileceğimiz bu sorun, ‘trikotilomani’ ismi verilen kendi saçını çekme davranışına sahip insanlarda daha sık görülüyor. Öte yandan gıda olmayan maddeleri yeme alışkanlığı şeklinde tanımlanan pika sendromu da, yine Rapunzel sendromunun nedenleri arasında sayılıyor.
Trikotilomani, yani saç çekme davranışı, genellikle saçlarıyla oynamayı rahatlatıcı bulan insanlarda gözlemleniyor. Pika ise 1 aydan uzun bir süre boyunca toprak, kağıt, sabun, kumaş, yün ya da saç gibi gıda harici maddeleri yemek olarak anlatılabilir. Özellikle çocuklarda görülen bu sendroma, aynı zamanda hamilelerde ve otizm hastalarında da sıklıkla rastlanabiliyor.
Pika ve trikofajiyi açıklamak için kıtlık sırasında görülen açlıktan çocuklukta yaşanan ihmale, stresle baş etmekten kültürel pratiklere kadar başvurulan birçok teori mevcut. Örneğin; Hindistan, Afrika ve ABD’nin bazı bölgelerinde toprak yemenin bedensel ve ruhsal faydaları olduğuna inanılıyor.
Bir diğer yandan hem trikofaji, hem de pika demir eksikliğine sahip insanlarda görülebiliyor. Hatta Rapunzel sendromuna sahip bazı kişilerin, demir eksikliği veya çölyak hastalıkları tedavi edildikten sonra saç yemeyi kestikleri gözlemlendi.
Tedavisi:
Vakaların çoğunda cerrahi müdahaleyle midede ya da bağırsakta biriken saçları almak gerekiyor. Ancak saç yumağını kimyasallarla çözüp, lazer yardımıyla küçük parçalara ayırarak ağızdan mideye uzanan bir tüple almak da mümkün. Ne var ki bu yöntem, cerrahi müdahale kadar başarılı sonuç vermeyebiliyor.
Öte yandan Rapunzel sendromuna sahip hastanın ilerleyen dönemlerde tekrar saç yeme davranışını göstermemesi için psikolojik tedavi de görmesi öneriliyor.
