Ergenlik, vücutta birçok değişikliğin yaşandığı bir dönemdir. Genç kızlar için bu gelişme döneminin başlıca özelliklerden biri de regl olmaya başlamalarıdır. İlk regl deneyimi genç kızlar için stresli bir dönem olabilir ve genellikle karmaşık duygulara yol açar. Ergenlikle bağlantılı olarak meydana gelen birçok değişiklik gibi bu da kişiyi allak bullak edebilir. İlk regl gördüğünde birçok genç kız korku ve endişeye kapılır. Buna bazen yanlış, genellikle de eksik bilgiye sahip olmaları yol açar.
Bu döneme hazırlıklı olan genç kızlar ise regle başladıklarında çoğunlukla daha az stres yaşarlar. Ancak araştırmalar birçok genç kızın regl olmaya hazırlıklı olmadığını gösteriyor. 23 ülkede yapılan bir ankette, katılanların yaklaşık üçte biri bu dönem hakkında önceden bilgilerinin olmadığını söylediler. İlk kez regl döneminde bulunan ve bu döneme oldukça hazırlıksız yakalanan bu genç kızlar ne yapacaklarını bilemiyorlar.
Hatta yine araştırmalar gösteriyor ki regl olmaya başladıkları zaman hakkında olumsuz konuşanlar, bu konuda hiç bilgisi yeterli bilgiye sahip olmayan ve bu döneme hazırlıksız yakalanan kadınlar oluyor. Bir araştırmada kadınlar ilk regl deneyimlerini anlatırken “paniğe kapıldım,” “sarsıldım,” “utandım” ve “korktum” gibi ifadeler kullanmışlar.
Kanama çoğunlukla acı veya yaralanmanın sonucu olarak görüldüğünden kan görmek genelde insanı korkutur. Bu nedenle gereği gibi bilgilendirilmeyen veya hazırlanmayan genç kızların, kalıplaşmış kültürel görüşler, hikâyeler, hatta cehalet yüzünden regl kanamasının bir hastalık ya da yarayla bağlantılı olduğunu düşünmesi veya utanılacak bir şey olarak görmesi sık rastlanan bir durum. Tüm sağlıklı kızların normal bir süreç olan regl kanaması geçirdiğini kızınız bilmeli. Anne ya da baba olarak, kızınızın endişelerini ve korkularını yatıştırmasına yardımcı olabilirsiniz. Nasıl mı?
Anne Babaların Rolü Çok Önemli
Regl olma konusunda bilgi alınabilecek birçok kaynak var. Bunların arasında okul öğretmenleri, sağlık uzmanları, basılı malzemeler, hatta eğitim filmleri sayılabilir. Birçok anne baba bu kaynakların, regl olma fizyolojisi ve bu dönemde nasıl hijyen sağlanacağı konularında çok değerli bilgiler sağlayabildiğini gördü. Yine de genç kızların, bu kaynakların ele almadığı konularda da soruları ve ihtiyaçları olabilir. Onlar regl olmaya başladıklarında ne yapacaklarını bilseler de, bu dönemle bağlantılı olarak ortaya çıkan duygularla nasıl baş edeceklerini çoğu kez bilemezler.
Bu genç kızların ihtiyaç duydukları bilgiyi ve duygusal desteği büyükanneleri, ablaları, özellikle de anneleri sağlayabilir. Genç kızlar çoğunlukla annelerini, regl olma konusunda bilgi alabilecekleri en önemli kaynak olarak görürler.
Peki ya babalar için ne denebilir? Birçok genç kız babalarıyla bu konuda konuşmaktan utanır. Kimisi babasının kendisine destek vererek ve anlayış göstererek dolaylı yollarla yardımcı olmasını isterken, kimisi de babasının bu işe hiç karışmamasını tercih eder.
Son yıllarda birçok ülkede sadece babanın bulunduğu ailelerin sayısı arttı.* Bunun sonucunda, kızlarını regl konusunda eğitme göreviyle karşı karşıya olan babaların sayısı giderek artıyor. Onların hem regl olma konusundaki temel gerçekleri hem de kızlarının yaşadığı fiziksel ve duygusal değişiklikleri iyi bilmeleri gerekiyor. Babalar bu konuda pratik öğütler ve yardım almak için kendi eşlerine, annelerine veya kız kardeşlerine danışabilirler.
Ne Zaman Konuşmaya Başlamalısınız?
ABD, Güney Kore ve Batı Avrupa’nın bazı kısımları gibi sanayileşmiş ülkelerde regl olma yaşı ortalama 12-13 olsa da, 8 kadar erken veya 16 ya da 17 kadar geç bir yaşta da regl olmaya başlanabilir. Afrika ve Asya’nın bazı bölgelerinde ise regl olmaya başlayanların yaş ortalaması genelde daha yüksektir. Örneğin Nijerya’da genç kızlar ortalama olarak 15 yaşında regl olmaya başlıyorlar. Genler, ekonomik durum, beslenme tarzı, fiziksel faaliyetler ve yaşanılan yerin deniz seviyesinden yüksekliği gibi etkenler kişinin regl olmaya başlama yaşını etkileyebilir.
İlk regl deneyiminden önce kızınızla bu konuda konuşmaya başlamanız en iyisidir. Dolayısıyla, vücudunda olacak değişiklikler ve regl konusunda kızınız küçükken, belki de 8 yaş civarındayken konuşmaya başlamalısınız. Belki bu yaşın çok erken olduğunu düşünebilirsiniz, fakat kızınız 8-10 yaşlarındaysa hormonlardaki artış nedeniyle vücudu içten olgunlaşmaya muhtemelen başlamıştır. Ergenlik dönemiyle bağlantılı olarak, göğüslerinin büyümesi ve tüylerin artması gibi bazı fiziksel değişiklikler fark edeceksiniz. Çoğu genç kız ilk regl deneyiminden hemen önce hızla gelişmeye (ani boy ve kilo artışı) başlar.
Nasıl Konuşmaya Başlayacaksınız?
İlk regl dönemi yaklaşan genç kızlar, çoğunlukla neler olacağını merak ederler. Muhtemelen okulda diğer kızların konu hakkında konuştuklarını duymuşlardır. Merak ettikleri sorular olsa da, birçoğu bunları ifade etmekte zorlanabilir. Bu konuda konuşmaktan utanabilirler.
Aynı şey anne babalar için de geçerlidir. Anneler regl olma konusunda başlıca bilgi kaynağı olsalar da, çoğu kez bu konuda konuşmak için yeterince hazırlıklı olmadıklarını ya da bunu beceremeyeceklerini düşünürler. Belki siz de böyle hissediyorsunuz. Öyleyse regl olma konusunda kızınızla sohbete nasıl başlayabilirsiniz?
Kızınız ilk regl dönemine yaklaşıyorsa ve yaşı küçükse, muhtemelen basit ve belirli bilgileri anlayacaktır. Regli ne kadar zamanda bir olacağı, ne kadar süreceği veya ne kadar kanama olacağı gibi konularda bilgi verebilirsiniz. Bu konuda vereceğiniz eğitimin ilk aşamalarında, ona gerekli olacak, pratik bilgiler sağlamanız en iyisi olabilir. Ayrıca “Neler hissedeceğim?” ya da “Neler olacak?” gibi soruları da cevaplamanız gerekebilir.
Daha sonra regl olmanın fizyolojisini ayrıntılarıyla ele almak isteyebilirsiniz. Genellikle sağlık uzmanlarından, kütüphanelerden veya kitapçılardan bu konuda bilgi veren malzemeler bulabilirsiniz. Bu tür başvuru kaynakları ayrıntıları açıklamanıza yardımcı olabilir. Bazı genç kızlar söz konusu malzemeyi tek başına okumayı tercih edebilir. Bazıları da malzemeyi onunla birlikte okursanız kendini daha rahat hissedebilir.
Sohbet için sessiz ve sakin bir yer seçin. Büyüyüp gelişme hakkında basit şeyler söyleyerek sohbete başlayabilirsiniz. Belki şöyle diyebilirsiniz: “Tüm genç kızların yaşadığı çok normal bir şeyi yakında sen de yaşayacaksın. Bunun ne olduğunu biliyor musun?” Ya da bir anne kişisel deneyimine değinerek şöyle bir şey söyleyebilir: “Senin yaşındayken, regl olmanın nasıl bir şey olduğunu merak etmeye başlamıştım. Arkadaşlarımla okulda bu konuda konuşurduk. Senin arkadaşların da bunun hakkında konuşmaya başladı mı?” regl olmak hakkında kızınızın ne bildiğini öğrenin ve yanlış anladığı herhangi bir şey varsa düzeltin. İlk sohbetlerinizde belki de hep sizin konuşmanız gerekebilir, dolayısıyla buna hazırlıklı olun.
Bir kadın olarak şüphesiz siz de ilk regl döneminizde kaygılanmıştınız, dolayısıyla bu konuda konuşurken kişisel deneyiminizden yararlanabilirsiniz. Neler bilmeniz gerekmişti? Neler öğrenmek istemiştiniz? Hangi bilgiler yararlı olmuştu? Regl olmanın olumlu ve olumsuz yönlerini dengeli bir bakış açısıyla ele almaya çalışın. Kızınızın soracağı soruları cevaplamaya hazır ve istekli olun.
Bilgi Vermeye Sürekli Devam Edin
Regl olma konusunda vereceğiniz eğitimi bir defalık bir sohbet yerine, devam eden bir süreç olarak görmelisiniz. Tüm ayrıntıları bir defada ele almanız gerekmez. Tek seferde çok fazla şey öğrenmek bir genç kıza fazla gelebilir. Çocuklar adım adım öğrenirler. Ayrıca belirli bir bilgiyi farklı zamanlarda tekrar etmek gerekebilir. Genç kızlar, büyüdükçe ek ayrıntıları daha kolay anlayabilirler.
Ayrıca, genç kızların regl olmaya karşı tutumları ergenlik çağı boyunca değişir. Kızınızın, bu konudaki deneyimi arttıkça muhtemelen yeni endişeleri ve soruları olacaktır. Bu nedenle onu bilgilendirmeye ve sorularını cevaplamaya devam etmelisiniz. Kızınızın yaşına ve anlama yeteneğine göre en uygun ve yararlı şeyler neyse onlar üzerinde durun.
İlk Adımı Siz Atın
Peki kızınız konuyla ilgilenmiyormuş gibi görünürse ne yapmalısınız? Bunun nedeni kızınızın kişisel konularda konuşmaktan çekinmesi olabilir. Ya da bu konudaki sorularını açıkça ifade edebilecek kadar kendini rahat hissetmesi için biraz zamana ihtiyacı olabilir. Hatta bilmesi gereken her şeyi zaten bildiğini bile söyleyebilir.
ABD’de altıncı sınıfa giden genç kızlarla yapılan bir ankete göre kızların çoğu, ilk regl dönemine hazırlıklı olduğunu düşünüyordu. Ancak daha fazla soru sorulduğunda aslında bilgilerinin eksik olduğu ve kalıplaşmış kültürel görüşlere ve hikâyelere dayanan bir sürü yanlış kanıyı gerçek olarak kabul ettikleri ortaya çıktı. Dolayısıyla kızınız bu özel döneme hazır olduğunu söylese bile, yine de onunla bu konuda konuşmalısınız.
Regl olma konusunda kısa sohbetler başlatma ve sürdürme görevi muhtemelen size düşecek. Aslında bu, anne baba olarak sizin sorumluluğunuzdur. Kızınız kabul etse de etmese de yardıma ihtiyacı var. Zor da gelse ve kendinizi yetersiz de hissetseniz pes etmeyin. Sabırlı olun. Kızınız zamanla çabalarınızın değerini mutlaka anlayacak.
